ISO 22301 İş Sürekliliği Yönetim Sistemi
‘’Krizler aniden gelir. Sorulması gereken soru şu: Hazır mısınız?’’
Yangın, siber saldırı, pandemi, elektrik kesintisi, tedarik zinciri çökmesi... Her biri bir kurumu durma noktasına getirebilir.
📌 ISO 22301, bu tür olaylar karşısında hızlı toparlanmayı ve işin kesintisiz devamını sağlayan hayati bir sistemdir.
ISO 22301, bir kuruluşun acil durumlar, felaketler ve iş kesintileri karşısında hızla toparlanmasını sağlayan İş Sürekliliği Yönetim Sistemi standardıdır.
- Amaç: Kriz anında işin hangi bölümlerinin devam edeceği, hangilerinin duracağı, nasıl müdahale edileceği ve nasıl toparlanılacağının önceden planlanmasıdır.
Standart, iş etki analizi (BIA), risk değerlendirmesi, acil durum planları, toparlanma stratejileri, test ve tatbikatlar içerir.
✍️ İpucu:
“Sistem çöktüğünde plan yoksa, kurum çöker.” ISO 22301 bunu önler.
Bu sistemin temel amacı, bir olay meydana geldiğinde:
- 📉 Kesintiyi en aza indirmek,
- 🚀 Hızlı toparlanmak,
- 🔁 Müşterilere kesintisiz hizmet sunmak,
- 🛡️ İtibarı ve güveni korumaktır.
Pandemi sırasında, ISO 22301 uygulayan bir lojistik şirketi, evden çalışma, acil iletişim zinciri ve yedek depolama stratejileriyle faaliyetlerini durmaksızın sürdürdü.
Kapsadığı başlıca süreçler:
- 📊 İş Etki Analizi (BIA),
- 🔍 Risk Değerlendirme,
- 📋 Acil Durum Planları,
- 🧩 Kurtarma Stratejileri,
- 📞 Kriz İletişimi,
- 🧪 Tatbikatlar ve Testler,
- 📁 Dokümantasyon ve İzleme…
Bir hastane, ISO 22301 ile kritik sistemlerinin 2 saat içinde ayağa kaldırılmasını garanti eden senaryolar oluşturur.
ISO 22301, hem kamu hem özel sektörde:
- 🏦 Bankalar,
- 🏥 Sağlık kurumları,
- 🛒 E-ticaret platformları,
- 📡 Telekom firmaları,
- 🏭 Üretim şirketleri,
- 🎓 Üniversiteler,
- 🏛️ Belediyeler gibi iş kesintisinin tolere edilemeyeceği her kurum tarafından alınabilir.
- İpucu: “İtibar kırılgandır.” Felakette ayakta kalan kurum, itibarını güçlendirir.
Kurulum süreci adım adım şöyledir:
- 🧭 Politika ve kapsam belirlenir.
- 📊 İş Etki Analizi (BIA) yapılır: Hangi süreçler ne kadar süre durmuşsa zarar ne olur?
- 🔍 Riskler değerlendirilir: Olasılık & etki skalası.
- 🧩 Kurtarma senaryoları oluşturulur: Elektrik kesintisi? Sunucu arızası? Siber saldırı?
- 🧪 Tatbikatlar yapılır: Masa başı senaryolar, sahada tatbikatlar.
- 🔁 Planlar gözden geçirilir ve güncellenir.
Her kriz senaryosu için ayrı plan olmalı: Örneğin; 📦 Depo yangını ≠ 🌐 Sistem hacklenmesi.
- 🧯 Krize hazır olmak,
- 🧠 Stres anında doğru karar verebilmek,
- 📈 Müşteri güvenini kaybetmemek,
- 🔄 Operasyonların hızlı toparlanması,
- 🧭 Kurum kültürüne dayanıklılık katmak,
- 🗃️ İç süreçlerin disipline edilmesi...
Veri merkezine sahip bir firma, yedekleme planları sayesinde 7/24 çalışmayı sürdürür. “Sistem çöktü” demek yerine, “Plan devreye girdi” diyebilir.
ISO 22301 belgesi, akredite bir belgelendirme kuruluşu tarafından verilen ve 3 yıl geçerliliği olan bir belgedir.
- 📋 Süreç:
- Danışmanlık & Sistem Kurulumu
- Denetim Öncesi Hazırlık
- Belgelendirme Denetimi
- 1. ve 2. yıl gözetim denetimi
📂 BIA kayıtları,
📑 Risk analizleri,
📞 Acil iletişim listeleri,
🛑 Planların revizyon tarihi,
🧪 Son yapılan tatbikatın kanıtı,
🧑💻 Ekip listeleri…
🔍 Denetçi sorar:
“Bu süreciniz kesilirse kaç saatte yeniden çalışabilir hale gelirsiniz?”
👉 Cevap: “Maks. 8 saat. Alternatif sunucumuz şu adreste aktif.”
📆 3 yıl geçerlidir.
📌 1. ve 2. yılda gözetim denetimleri yapılır.
🧪 Tatbikat yapılmayan sistem, gözetimden geçemez.
✍️ İpucu:
Tatbikatlar teorik değil, gerçek şartlara yakın olmalı. (Örn. mesai saatinde gerçek kapanma testi)
Yasal olarak zorunlu değildir.
Ancak:
- 🏦 Bankalarda ve sağlık kurumlarında fiilen beklenir.
- 🏛️ Kamu ihalelerinde prestij kriteridir.
- 🌍 Uluslararası iş ortakları bunu “risk azaltıcı önlem” olarak görmek ister.
“Sadece belge almadık, kurumu depreme, hack’e, yangına karşı hayatta tuttuk” diyebileceğiniz sistemdir.
ISO 22301 danışmanlığı şunları içerir:
🔍 İş Etki Analizi (BIA) uygulamaları,
📊 Risk matrisi ve analiz dokümantasyonu,
🧩 Alternatif süreç tasarımları,
🧪 Tatbikat senaryosu yazımı ve simülasyon uygulaması,
🧠 Eğitim & kriz iletişimi yönetimi,
📁 Plan formatları (İş süreklilik, IT planı, Acil durum rehberi…)…
🎓 Eğitimde şu başlıklar ele alınır:
- Kriz tipleri ve karşılık gelen toparlanma yöntemleri,
- BIA nasıl yapılır,
- Riskleri sınıflandırma yöntemleri,
- Acil durum ekiplerinin kurulumu,
- Tatbikat uygulamaları,
- Gerçek olaylardan vaka analizi (örnek: pandemi, deprem, saldırı)…
✅ BIA ve risk analizleri,
✅ Planların yazımı ve prosedür desteği,
✅ Çalışan eğitimi + kriz simülasyonları,
✅ Denetime hazırlık provası,
✅ Sürekli gözden geçirme takvimleri,
✅ Tedarik zinciri sürekliliği planlaması…
🎯 ISO 22301 kuruluşunuzu durdurulamaz yapmanın gerçek anahtarıdır!
⛓️💥 Emek yoğun değil sistem yoğun bir kültür dayanıklılık kazandırır.
