ISO 37002 İhbar Yönetim Sistemi
“Şeffaf bir organizasyon, hata bulana değil gizleyene kızar.”
ISO 37002, kuruluşların ihbarları güvenli, tarafsız ve etkili biçimde yönetmelerini sağlayan bir ihbar (whistleblowing) yönetim sistemi standardıdır.
- Ne sağlar?:
🔐 Gizlilik
🎯 Tarafsızlık
🛡️ Misilleme koruması
⏱️ Zamanında müdahale
Sistem, çalışanların, tedarikçilerin ve üçüncü tarafların etik olmayan davranışları gizlilik içinde bildirebileceği bir çerçeve kurar.
✍️ İpucu:
ISO 37002, ISO 37001 ile mükemmel entegre çalışır – biri önleyici, diğeri bildirim odaklı etik yönetimi destekler. 🔄
Bu sistemin temel amacı, etik dışı davranışları ortaya çıkarmak ve şirket içindeki olası yolsuzluk, usulsüzlük veya zarar verici eylemleri erken aşamada tespit etmektir.
💡 Örnek:
Bir çalışan, yöneticisinin usulsüz satın alma işlemleri yaptığını güvenli bir kanal üzerinden bildirir. İhbar sistemi sayesinde kurum hem zararı önler hem de üst yönetime olan güveni pekiştirir.
✍️ İpucu:
İhbar yönetimi sadece “şikayet kutusu” değildir — iyi tasarlanmış bir sistem, kültürel bir dönüşümün motorudur.
Sistem yalnızca çalışanların değil, aynı zamanda:
- 🔹 Tedarikçilerin,
- 🔹 İş ortaklarının,
- 🔹 Alt yüklenicilerin,
- 🔹 Müşterilerin kuruma güvenli şekilde ihbarda bulunabileceği bir çerçeve sunar.
- Kapsadığı Süreçler:
✅ İhbar alma kanalları,
✅ Değerlendirme süreçleri,
✅ Misilleme önleme,
✅ Gizliliğin korunması,
✅ Takip ve geri bildirim…
Sistem hem anonim hem açık kimlikli ihbarlara izin vermelidir. 🌐👤
Her ölçekte ve sektördeki kuruluş bu sistemi kurabilir. Örneğin:
- 🏗️ İnşaat ve altyapı firmaları,
- 🏦 Finans ve bankacılık sektörü,
- 🏛️ Kamu kuruluşları,
- 🧪 İlaç ve sağlık sektörü,
- 💻 Teknoloji firmaları…
Bir finans şirketi, müşterilerden gelen şüpheli işlem ihbarlarını sistemli bir şekilde değerlendirerek, hem yasal hem itibar açısından koruma sağlar.
Kurulum adımları:
- 🧭 İhbar Politikası Belirlenir: Kapsam, güvence, hedef kitle tanımlanır.
- 📢 Gizli ve Güvenli Kanallar Oluşturulur: Telefon hattı, online form, posta kutusu, mobil uygulama gibi çok kanallı sistemler kurulur.
- 🧑⚖️ Tarafsız Değerlendirme Ekibi Oluşturulur: Etik komiteler ya da bağımsız danışmanlar sürece dahil edilir.
- 📋 Değerlendirme ve Soruşturma Prosedürleri Yazılır.
- 🛡️ Misilleme Önleyici Önlemler Alınır.
- 🔄 Süreç İzlenir, Raporlanır ve İyileştirilir.
- İpucu: İhbar sistemi, çalışanların korkmadan konuşabileceği bir yapı sunmalı, güven kültürü oluşturulmalıdır.
- 📣 Etik kültürün gelişmesini sağlar.
- 🧯 Krizleri önceden tespit eder.
- 🧠 Çalışan bağlılığını artırır (güvende hissederler).
- 🧩 Şeffaflık, güven ve sürdürülebilirlik üçgenini destekler.
- 🏛️ Dış denetim ve hukuki süreçlerde koruyucu rol oynar.
Sistemli ihbar yönetimi, "patlayan skandallar" yerine, kontrollü, kurumsal düzeyde çözüm getirir.
ISO 37002, şu an için belgelendirilmeyen bir rehber standarttır.
Ancak, uygulayan kuruluşlar:
✅ Etik uyum raporlarında,
✅ ESG (çevresel-sosyal-etik) performanslarında,
✅ İç denetim raporlarında bu standarda uygunluk beyan edebilir.
✍️ İpucu:
Özellikle çok uluslu iş ortaklarıyla çalışanlar, “ISO 37002’ye uygun ihbar mekanizması kuruldu” beyanı ile iş güvencesini ve imajını pekiştirir.
- 📋 Politika belirlenir.
- 🛠️ Kanallar kurulur.
- 👨👩👧👦 Çalışanlara eğitim verilir.
- 📥 İhbar alınır.
- 🔍 İncelenir.
- 📊 Sonuç raporlanır.
- 🔄 Süreçler gözden geçirilir.
Hayır. Ancak:
- 🏛️ Yolsuzlukla mücadele politikası olan kurumlar için tamamlayıcı sistemdir.
- 🤝 ISO 37001 veya etik uyum sistemleri kuran firmalar için neredeyse zorunlu hale gelir.
- 🌍 Uluslararası kurumsal yapılar, tedarikçilerine "ihbar kanalı kurdun mu?" diye sormaya başlamıştır, gittikçe önemi artmaktadır.
Danışmanlık hizmetimiz şu adımları içerir:
- 🧩 Kuruma özel kanal seçimi,
- 📄 Politika ve prosedür yazımı,
- 🎓 Eğitim tasarımı (yöneticiler – çalışanlar),
- 📊 Raporlama ve performans takibi,
- 🛡️ Misilleme risk analizi…
Bu sistem sadece “etik sorunlar için” değil, aynı zamanda kurumsal gelişim önerileri için de aktif bir kaynak haline getirilebilir.
Eğitimlerde şu başlıklar öne çıkar:
- 📢 Etik ihbarın tanımı,
- 🔐 Gizlilik ve veri koruma,
- 👥 Misilleme riskinin yönetimi,
- 📈 Etik iletişim kültürü oluşturma,
- 🧾 İhbar sonrası işlem ve raporlama yolları…
✅ İhbar politikası ve kanal entegrasyonu,
✅ Etik komite kurulumu ve rehberliği,
✅ Dijital platformların seçimi (anonim, güvenli),
✅ Çalışan eğitimi & yönetişim desteği,
✅ Yıllık gözden geçirme ve etki değerlendirme raporları…
🎗️ İhbar ihanet değil iyileştirme fırsatıdır!
