ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi
📍 “Güvenli olmayan her ortam, hem insan kaybıdır hem marka kaybıdır.”
Bu standart, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemeye yönelik bir yönetim sistemi kurmayı hedefler. Organizasyonlar, çalışanlarının sağlığını koruyarak güvenli bir çalışma ortamı yaratmak için bu standardı kullanır.
ISO 45001, iş yerlerinde iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek, riskleri kontrol altına almak, yasal uygunluğu sağlamak ve çalışanların refahını artırmak için kurulan İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemidir.
- ⛑️ Kazaları azaltır.
- ⚠️ Tehlikeleri analiz eder.
- 🔄 Sürekli iyileştirme sağlar.
- 🤝 Katılımcı bir İSG kültürü oluşturur.
ISO 45001, "tehlike oldu, önlem aldık" sistemi değil; “önceden belirleyip riski ortadan kaldırma” sistemidir.
ISO 45001'in amacı, iş yerindeki tehlikeleri en aza indirerek çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlamaktır. Bu sistem, iş kazalarını, yaralanmaları ve meslek hastalıklarını önlemeye yönelik sürekli iyileştirmeyi teşvik eder.
✍️ İpucu:
ISO 45001, sadece tehlikeleri önlemeyi değil, aynı zamanda acil durumlar için hazırlıklı olmayı da içerir. Çalışanlar için eğitimler düzenlenmeli ve güvenli bir çalışma ortamı sağlanmalıdır.
- 🚫 İş kazalarını ve yaralanmaları önlemek,
- 🧠 Meslek hastalıklarını azaltmak,
- 📑 Yasal yükümlülüklere uygun hareket etmek,
- 🤝 Tüm çalışanların katılımını teşvik etmek,
- 🔄 İSG performansını sürekli iyileştirmek…
Bir metal işleme firmasında, el kesilme riski %80 azaltıldı çünkü riskli bölgeye özel sensörlü sistem kuruldu.
ISO 45001, tüm organizasyonların iş sağlığı ve güvenliği yönetim süreçlerini kapsar. Bu süreçler, iş yerindeki risklerin değerlendirilmesi, acil durum prosedürlerinin oluşturulması, çalışan eğitimlerinin düzenlenmesi gibi adımları içerir.
- 🔧 Fiziksel tehlikeler (makine, düşme, sıkışma…),
- ☠️ Kimyasal tehlikeler (zehirli gazlar, patlayıcılar…),
- 🔉 Gürültü ve titreşim riskleri,
- 💡 Ergonomik ve psikososyal riskler,
- 👥 Çalışan davranışı kaynaklı riskler,
- 🏗️ Alt yüklenici & ziyaretçi güvenliği…
ISO 45001, tüm faaliyetleri etkiler: üretimden yönetime, güvenlikten temizlik birimine kadar herkes sistemin bir parçasıdır.
ISO 45001 belgesi, tüm sektörlerden kuruluşlar için uygundur. Gıda, inşaat, üretim, sağlık, eğitim gibi çeşitli alanlardaki firmalar, çalışanlarının sağlığını ve güvenliğini sağlamak için bu belgeyi alabilir.
✍️ İpucu:
Küçük işletmeler de çalışan sağlığı ve güvenliğine önem vererek bu belgeyi alabilir ve iş güvenliği uygulamalarını iyileştirebilir.
✔️ Üretim tesisleri,
✔️ İnşaat şirketleri,
✔️ Kimya ve tehlikeli madde firmaları,
✔️ Hastaneler ve sağlık kurumları,
✔️ Lojistik, depo ve taşımacılık firmaları,
✔️ Ofis çalışanları içeren tüm hizmet sektörü…
💡 Örnek:
Bir çağrı merkezi bile, “ergonomik sandalye + psikososyal destek” süreçlerini ISO 45001 ile sistematize ederek personel devrini %30 azalttı.
- 🧭 İSG Politikası ve Hedefleri Belirlenir.
- 🔍 Tehlike Tanımlanır, Riskler Değerlendirilir.
- 📋 Risk Kontrol Planı Oluşturulur.
- ⚙️ Prosedürler & Talimatlar Hazırlanır (İzinli İş, KKD, Acil Durum vb.).
- 👷 Eğitim Planı ve Katılım Süreci Başlatılır.
- 🧪 Gözlem, Ölçüm, Denetim, Kaza Analizi.
- 🔄 Düzeltici Faaliyet – Performans Gözden Geçirme
Sadece tehlikeyi tanımlamak yetmez. Maruziyet süresi, şiddeti, olasılığı mutlaka analiz edilmeli!
- ⛑️ Kaza ve yaralanmalar azalır.
- 💼 İş gücü verimliliği artar.
- 🛡️ Yasal uyum sağlanır.
- 📊 Tazminat ve SGK yükleri azalır.
- 💚 Çalışan bağlılığı artar.
- 🧱 Marka itibarı güçlenir.
- 🌍 Sürdürülebilirlik raporlaması için altyapı sağlar.
Büyük bir inşaat firması, ISO 45001 sistemiyle son 2 yılda sıfır iş kazası hedefini gerçekleştirdi. Bu hem SGK prim avantajı hem kamu ihalelerinde büyük referans sağladı.
📌 Sistem kurulmalı → minimum 3 ay uygulanmalı → İç tetkik yapılmalı → Akredite kuruluştan belgelendirme talep edilmeli
📅 3 yıl geçerli, yıllık gözetim denetimi yapılır
✍️ İpucu:
Denetime girmeden önce “saha uygulamaları” (gözlem formları, kaza analizleri, eğitim kayıtları) hazır ve güncel olmalı.
🔍 1. Aşama: Politikalar, prosedürler, risk analizleri, hedefler vb. dokümanlar incelenir.
🏗️ 2. Aşama: Sahada gözlem – İşbaşı güvenlik kontrolleri, KKD uygulamaları, acil durum yolları.
🧠 Çalışanlarla görüşme yapılır: "Risk bildirim sisteminiz var mı?", "En son hangi eğitimi aldınız?"
📋 Eksikler → düzeltme/düzeltici faaliyet → belge.
🔍 Denetçi sorar:
“Son 1 yılda iş güvenliği ile ilgili olaylar analiz edildi mi? Risk değerlendirmesi gözden geçirildi mi?”
✍️ İpucu:
Denetimlerde tüm çalışanların güvenlik protokollerine aşina olması sağlanmalıdır. Eğitimler ve bilgilendirmeler sürecin etkili olmasına yardımcı olur.
📋 ISO 45001 Belgelendirme Süreci Akışı
| 🔢 AŞAMA | 📌 AÇIKLAMA |
|---|---|
| 🔍 1. Aşama Denetim (Dokümantasyon İncelemesi) | İSG politikası, risk değerlendirmeleri, acil durum planları ve mevzuata uygunluk belgeleri doküman bazında incelenir. |
| ⬇️ | |
| 🏭 2. Aşama Denetim (Saha Denetimi) | Çalışan davranışları, İSG uygulamaları, tehlike kaynakları, KKD kullanımı gibi konular sahada gözlemlenir. |
| ⬇️ | |
| 🏅 Belgelendirme | Şartların sağlanmasıyla ISO 45001 belgesi verilir. Belge süresi 3 yıldır. |
| ⬇️ | |
| 📅 1. Gözetim Denetimi | İSG eğitimleri, tatbikatlar ve yönetim gözden geçirme sonuçları vb. değerlendirilir. İş kazaları, ramak kala olaylar ve düzeltici faaliyetlerin etkinliği vb. izlenir. |
| ⬇️ | |
| 📅 2. Gözetim Denetimi | İSG eğitimleri, tatbikatlar ve yönetim gözden geçirme sonuçları vb. değerlendirilir. İş kazaları, ramak kala olaylar ve düzeltici faaliyetlerin etkinliği vb. izlenir. |
| ⬇️ | |
| ♻️ Yeniden Belgelendirme | 3. yıl detaylı bir denetim sonrası belge yenilenir. |
9. ⏳Belge Geçerliliği
📅 3 yıl geçerlidir.
📂 1. ve 2. yılda gözetim denetimi gerçekleştirilir.
♻️ 3. yıl sonunda yeniden belgelendirme denetimi gerçekleştirilir.
✍️ İpucu:
Kaza yaşanmamış bile olsa, riskler hâlâ geçerli olabilir. Bu yüzden sürekli gözden geçirme şart!
📌 Yasal zorunluluk değildir.
Ancak:
✅ Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan firmalar için ek kontrol önlemleri belirlenmelidir.
✅ ISO 45001, bu uygulamaları sistematikleştirir.
✅ İhalelerde, özellikle kamu projelerinde avantaj sağlar.
✅ SGK teşviklerinde pozitif etki yaratır.
Biz neler yapıyoruz?
✅ Mevcut durum analizi ve saha keşfi,
✅ Risk ve fırsat analizi (iş istasyonu bazlı),
✅ Dokümantasyon (politikalar, prosedürler, kontrol formları),
✅ Eğitim – uygulamalı saha farkındalığı,
✅ İç tetkik ve prova denetim,
✅ Belge süreci yönetimi…
✍️ İpucu:
Tüm bu süreci çalışanlarla birlikte yürüterek, sistemin kâğıtta değil sahada işlemesini sağlıyoruz.
📍 Eğitim içerikleri:
- ISO 45001 maddeleri ve yorumu,
- Risk analiz metodolojileri (L-type, Fine Kinney),
- Güvenli çalışma uygulamaları,
- Olay/kaza araştırma teknikleri,
- Saha gözlemi ve KKD denetimleri,
- Acil durum tatbikat organizasyonu,
- Gerçek vaka analizi: İş kazası zinciri nasıl kırılır?...
Eğitimler, iş yerindeki potansiyel tehlikeleri tanımayı ve bunlara nasıl tepki vereceğinizi öğrenmeyi sağlar. Ayrıca güvenlik önlemleri konusunda motivasyonu artırır.
🛡️ Tehlike – risk eşleştirme analizi,
🧠 Maruziyet ve davranışsal risk takibi,
🧾 Ramak kala olay ve iş kazası kayıtları, analiz tabloları,
📋 Tüm prosedür seti + saha kontrol listeleri,
🎓 Sahada uygulamalı eğitimler,
🧪 Denetim provası, gözden geçirme desteği,
🛠️ Tüm sistem uçtan uca kuruluyor ve sürdürülüyor.
